Waluta Egiptu

data publikacji: 10 Czerwca 2008

autor: Aleksander Pruszak

Walutą Egiptu jest Funt egipski dzielący się na 100 piastrów.

Utworzenie dwóch państw – królestwa Egiptu Dolnego-Delta i królestwa Egiptu Górnego z ośrodkami stołecznymi w Buto oraz Hierakonpolis – nastąpiło około 3300-3100 r. p.n.e. Natomiast zjednoczenie tych dwóch państw miało miejsce około 3000 r. p.n.e. w czasie panowania władców Hierakonpolis.
W okresie poprzedzającym panowanie dynastii Ramessydów (1320 r. p.n.e.) w magazynach posiadłości państwowych oraz tych należących do kapłanów, gromadzono towary na potrzeby poszczególnych warstw społecznych, które za wykonywane prace rozdawano ludziom, prowadząc bardzo dokładne rozliczenia.

Drobni rzemieślnicy, właściciele posiadłości, producenci zboża, owoców, jarzyn, hodowcy oraz kupcy spotykali się na placu targowym i wymienili między sobą m.in. ptactwo wodne, suszone ryby, mięso, wyroby cukiernicze, tkaniny, odzież. Wymianę towarów ułatwiał przyjęty sposób wyceny żywności i pozostałych wyrobów za pomocą umownej jednostki zwanej szat (w znaczeniu pojęciowym). Zainteresowani wymianą towarów ustalali między sobą sobą równowartość umownej ceny w szat. Gdy wymieniano wartości, których cena nie była równoznaczna ustalano różnicę w szat. W tym czasie nie była możliwa wymiana towarów za monety.

W okresie późniejszym zwierzęta i drewno rozliczano w sztukach, zboże w korcach, a owoce w koszach. Królowie również rozliczali się przy pomocy wymiany towarowej. Chcąc zakupić drewno król musiał dostarczyć dzbany i misy ze złota, bele lnu królewskiego, zwoje papirusu, skóry wołowe, soczewicę, suszone ryby. Jakiej równowartości złota te towary odpowiadały – o tym historia milczy.

W czasach króla Menesa (około 2900 r. p.n.e.) do rozliczeń stosowano wagi wywodzące się z ciężaru wody rzeki Nilu. Stągiew wody Nilu, dawna miara objętości – 1/1000 wagi czyniła jednostkę wagi egipskiej zwaną kat (8,94 g).

Z upływem czasu wprowadzono nowe jednostki rozliczeniowe dla metali – dla złota, srebra, miedzi i drogich kamieni jednostkę deben stanowiącą 90 gramów i jednostkę kit wynoszącą 9 gramów. Dla przykładu – cena wołu wahała się w granicach 30 – 130 debenów miedzi, a worek pszenicy odpowiadał jednemu debenowi miedzi. Natomiast złoty piasek oraz metale szlachetne Egipcjanie wkładali do woreczków skórzanych zwanych charit, które zawiązywano sznurkami skórzanymi i opisywano. Regularne rozliczenia w szlachetnych metalach odbywały się dopiero u schyłku panowania Ramessydów (około 1320-1085 p.n.e.). Pojemność mierzono miarą hekat, odpowiadającą około 1 buszlowi (36 litrów) i hin (około ½ litra), a 16 hekat wynosiło 1 char czyli worek.

W okresie panowania Ptolemeuszy (około 305 r. p.n.e.) wprowadzono pierwszy kwit na wzór banknotu. Za przyjęte zboże spichlerze państwa wystawiały kwit, którym okaziciel mógł opłacać daninę dla faraona lub dostać w innym spichlerzu odpowiednią ilość zboża.

W tym czasie pojawiła się w Egipcie pierwsza moneta. Na monetach muzułmańskich pochodzących z VIII wieku były umieszczane deklaracje, informujące o ich dobrej jakości.

Natomiast na własnych monetach Egipcjanie umieszczali deklarację określoną symbolem „m" w znaczeniu „mubarak" – szczęśliwy, błogosławiony, nadając jej tym samym właściwość amuletu.

Ciekawa jest opowieść – wywodząca się z arabskiej historiografii Egiptu za czasów króla Hugiba (X w.) – o cudownej monecie dirhemie, mającej właściwości stałego powracania do rąk pierwotnego właściciela.
Pierwsze banknoty Narodowego Banku Egiptu ukazały się w 1898 r.